Valkuilen voor leiders: wees geen mama, macho of mol
Valkuilen voor leiders: wees geen mama, macho of mol
Je krijgt promotie en ineens moet je leidinggeven. Leuk in theorie, maar hoe werkt het in de praktijk? Nadia van der Vlies, mede-eigenaar van opleidingsinstituut Nonons, schreef een boek om je te helpen.
Van der Vlies had haar boek No-nonsense leidinggeven: hoe je effectief coachend leidinggeeft graag zelf willen lezen voordat ze begon met leidinggeven. ‘Ik dacht dat iedereen graag de leiding wilde die ik zelf ook fijn vind: veel vrijheid, geen strak controlerende manager. Dat gaat vaak goed, maar niet bij iedereen. Je moet leiding afstemmen op de behoefte en taak van de medewerker.
Ook werkte ik heel hard om mijn teamleden happy te houden, terwijl dat hun eigen verantwoordelijkheid is. Dat is niet effectief. Dat ontdekte ik pas toen ik vijf jaar geleden zelf een coachingsopleiding volgde.‘Ik werd leidinggevende op mijn 23ste en was pas een jaar werkzaam. Je kunt op die leeftijd heel goed leidinggeven, maar alleen met de juiste ondersteuning. Door ruggespraak en coaching kan iedereen die gaat leidinggeven bewuster en effectiever worden. Je kunt leren jouw valkuilen te voorkomen en jouw eigen stijl te vinden.’
Is coachend leidinggeven eigenlijk niet hetzelfde als kinderen opvoeden?
‘Ik zie veel parallellen. Zowel voor medewerkers als voor kinderen wil je dat ze groeien en verantwoordelijkheid nemen, zekerder worden, meer kunnen en meer durven. Geef ze dus zo veel mogelijk de verantwoordelijkheid die ze aankunnen. Je moet niet zelf alles oplossen en voorkauwen, want dan denken ze zelf niet na en worden ze lui. Geef ze de juiste tools en ondersteun ze als het nodig is. En vraag: wat heb je nodig?’
In je boek zie ik de rollen mol, mama en macho steeds terugkomen. Kun je die uitleggen?‘Die rollen zijn valkuilen. Mijn boek gaat over coachend leidinggeven: geef jouw medewerkers meer verantwoordelijkheid, zodat jij andere dingen kunt doen en zij groeien. Stel je op als coach: die geeft geen tips, maar helpt je analyseren, stelt vragen en laat je zelf oplossingen verzinnen. Medewerkers coachen is lastig als ze niet doen wat jij wilt: dan schiet je snel in je valkuilen.
‘De mama neemt taken over van de ander, maar vraagt niets. De macho vertelt hoe iemand het moet doen. Dat is niet effectief. Medewerkers worden passiever: jij weet het goed, dus doe ik minder. De mol ziet wat beter kan of anders moet, maar gaat het gesprek niet aan: geen zin in gedoe. De meeste leidinggevenden kennen al deze valkuilen. Voor je het weet, schiet je erin.’
Hoe voorkom je dat?
‘Je hebt reflectievermogen nodig: wat deed ik en waarom? Wie naar zichzelf kan kijken, kan veranderen en stappen zetten. Je kunt valkuilen vaker voorkomen en ze herkennen. Je kunt eventueel later ook op iets terugkomen, bijvoorbeeld als je toch in de mama-rol bent geschoten. Zeg dan: ik heb er nog even over nagedacht en ik denk dat we het toch anders moeten aanpakken. Schrik daar niet voor terug. Veranderen is moeilijk en gaat in stappen, maar oefening baart kunst.’
Een goede leider moet eerst leiden, dan managen, dan coachen. Ingrijpreflexen kunnen dat in de weg zitten. Hoe kom je daarvan af?
‘Effectief leiderschap vergt een hoger zelfbewustzijn. Op een gegeven moment snap je het: nu moet ik ingrijpen. Maar dat ook altijd doen is iets anders. Ingrijpreflexen houden je tegen. Je doet niet wat je wilde, omdat je aardig gevonden wilt worden of denkt dat je iets niet kunt. Wees je daarvan bewust en kies dan. Als je het anders wilt doen, moet je keuzes maken. Als je je er comfortabel bij voelt, verander dan niet, al is dat misschien minder effectief. Je kunt veranderen, accepteren of weggaan, in die volgorde. Kies een van die opties, dan voel je veel regie. Zo sta je steviger in elke situatie.’
No-nonsense leidinggeven in 5 open deuren
|
1. Reflecteren = leren. |
Bron: intermediair